Take five

Aπό τον Μαυρογιαλούρο μέχρι τη σιωπηλή διαμαρτυρία των bloggers για τις πυρκαγιές στην πλατεία Συντάγματος όταν χιλιάδες μούτζες στράφηκαν προς την ελληνική Βουλή, η χειρονομία της ανοικτής παλάμης είχε πάντοτε την τιμητική της στην ελληνική κοινωνία.

Ως πράξη αποδοκιμασίας, η μούτζα χρονολογείται από το Βυζάντιο, όπου αποτελούσε μέσο διαπόμπευσης για ασήμαντα παραπτώματα. Ο δικαστής και το κοινό έβαζαν στο χέρι τους λάσπη ή ακαθαρσίες που βρίσκονταν σε αφθονία στους βυζαντινούς δρόμους, και με αυτές λέρωναν (μουντζούρωναν) το πρόσωπο του ενόχου.
Μια άλλη άποψη, τη θέλει να έχει ρίζες στην Αρχαία Ελλάδα (ο Αισχύλος αναφέρει τη λέξη «φάσκελο») και μάλιστα στα Ελευσίνια μυστήρια όπου είχε χρήση συμβολική εναντίον του Κακού.





Φάσκελο ή μούτζα, πάντως, στις μέρες μας η περιβόητη αυτή πράξη ιερής αγανάκτησης τείνει να εκλείψει. Τον παλιό καλό καιρό, σε αυτή τη χώρα μούτζωναν οι πάντες, ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας: οι οδηγοί τους άλλους οδηγούς, οι κοπέλες τα καμάκια, τα κακομαθημένα παιδάκια τους περαστικούς μέσα απ’ το τζάμι της οικογενειακής «κούρσας». Σήμερα όλοι αυτοί συμπεριφέρονται σαν emo και προτιμούν το αγγλοσαξωνικότερο (και σεξιστικότερο) προτεταμένο μεσαίο δάκτυλο του χεριού.
Περισσότερο στατικό απ’ τη μούτζα (η οποία δέον ίνα συνοδεύεται από υποβοηθητικά επιφωνήματα όπως «όρσε» ή «πάρτα, να μη στα χρωστάω») το να προτάσσει κανείς το μεσαίο δάχτυλό του, γεννήθηκε ως αποδοκιμασία στη μάχη του Αζινκούρ το 1415, μεταξύ Άγγλων και Γάλλων: Οι μισθοφόροι τοξότες των Άγγλων, των οποίων οι Γάλλοι έτσι και τους αιχμαλώτιζαν, είχαν τη συνήθεια να τους κόβουν το μεσαίο δάχτυλο με το οποίο τραβούσαν τη χορδή του τόξου, χλεύαζαν τους εχθρούς τους δείχνοντάς τους το από μακριά.
Εν κατακλείδι, με το να προτιμά κανείς την πατρογονική μας συνήθεια του φασκελώματος, ουσιαστικά αντιστέκεται στις επιταγές των παγκοσμιοποιημένων συμπεριφορών, οι οποίες ωστόσο, μπορούν να μας διδάξουν κάτι: Οι Αγγλοσάξωνες ας πούμε, έχουν θεσπίσει επίσημη μέρα “high five” - τον χαιρετισμό «κόλλα πέντε». Γιατί να μη θεσπίσουμε κι εμείς έναν αντίστοιχο «πάρε πέντε»;

Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Homme