Σίλβιο Μπερλουσκόνι: το μεγάλο κόλπο

Στη χώρα όπου η κεφαλιά στο ποδόσφαιρο λέγεται «κόλπο ντι τέστα» και το τακουνάκι «κόλπο ντι τακόνε», γιατί και η πρωθυπουργία να μην είναι επίσης ένα «μεγάλο κόλπο»;

Σημείωση:

Το άρθρο αυτό δεν ασχολείται, γιατί δεν το είχε εξαρχής σκοπό, με την ιδιωτική ζωή του Ιταλού πολιτικού και δη την ερωτική. Γράφτηκε για να δημοσιευθεί, αλλά ουδέποτε δημοσιεύθηκε στο ελληνικό έντυπο -μέρος ενός ευρύτερου ομίλου media- από το οποίο είχε παραγγελθεί.

Είναι αποδεδειγμένα ο πλουσιότερος άνθρωπος στην Ιταλία αυτή τη στιγμή. Οποιοσδήποτε συμπατριώτης του ψωνίζει στο σούπερμάρκετ, διαβάζει εφημερίδα ή βλέπει τηλεόραση –ακόμη κι αν δεν υποστηρίζει τη Μίλαν- είναι δυνάμει πελάτης του Ιταλού πρωθυπουργού. Για μια μεγάλη μερίδα Ιταλών μάλιστα, η επιτυχία του Μπερλουσκόνι στον επιχειρηματικό τομέα, είναι η καλύτερη απόδειξη των ικανοτήτων του και του ότι είναι ο πλέον κατάλληλος να κυβερνήσει τη χώρα: στο ενεργητικό της οικονομικής, όχι πλέον αυτοκρατορίας, αλλά παντοκρατορίας του, συμπεριλαμβάνονται εφημερίδες, τηλεοπτικοί και ραδιοφωνικοί σταθμοί, κινηματογραφικές εταιρίες, μια ομάδα ποδοσφαίρου, διαφημιστικές και ασφαλιστικές εταιρίες, μια εταιρία τροφίμων και μια κατασκευών. Επίσης και ορισμένα (σοβαρά όπως φαίνεται) προβλήματα με το νόμο.
Σύμφωνα με τη γνώμη έγκυρων αναλυτών, όλα άρχισαν επί πρωθυπουργίας Μπετίνο Κράξι (1983-1987), με τον οποίο ο Μπερλουσκόνι γνωριζόταν από το Πανεπιστήμιο και είχε προσωπική φιλία (ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός μάλιστα, έχει βαφτίσει δυο παιδιά του Μπερλουσκόνι).
Τότε, στα τέλη των ‘80s, ο Κράξι πέρασε έναν νόμο που ανατρέποντας προηγούμενες δικαστικές αποφάσεις σχετικές με το κρατικό μονοπώλιο, απελευθέρωνε τη διάθεση του 25% των εθνικών τηλεοπτικών συχνοτήτων σε ιδιώτες – κάτι που εξυπηρετούσε πρωτίστως τον Μπερλουσκόνι αφού ήταν ο μόνος που διέθετε τα τεχνικά μέσα να εκπέμψει σε όλη τη χώρα.
Για την ιστορία, ο νόμος αυτός, που ήδη από τότε χαρακτηρίστηκε ειρωνικά από τις εφημερίδες «νόμος Μπερλουσκόνι», έδωσε την ευκαιρία στον μελλοντικό πρωθυπουργό να πραγματοποιήσει τα σχέδια του για την Ιταλία, τα οποία ευαγγελιζόταν ήδη από το 1974 (!) όταν και είχε ιδρύσει την καλωδιακή τηλεόραση Telemilano.
Έτσι, όταν χρόνια αργότερα οι συνθήκες ωρίμασαν και η τριανδρία των για χρόνια ισχυρών ανδρών που κυβερνούσαν την Ιταλία (Κράξι, Αντρεότι και Φορλάνι) κατέρρευσε κάτω από το βάρος των οικονομικών σκανδάλων και ατασθαλιών, ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι αποφάσισε να αναλάβει ενεργό πολιτική δράση: μέσα σε ένα μόλις χρόνο, το 1993, ίδρυσε το κόμμα που, μετά κόπων και βασάνων είναι η αλήθεια, θα τον οδηγούσε θριαμβευτή στον πρωθυπουργικό θώκο.

Το κόμμα ονομάστηκε... «Φόρτσα Ιτάλια». Η μαρκετινίστικη ιδέα πίσω από τον τίτλο του, είχε να κάνει με την διάσημη ιαχή που οι Ιταλοί φίλαθλοι φωνάζουν στους αγώνες της αγαπημένης τους εθνικής ομάδας (σαν να λέγαμε ότι ένα αντίστοιχο κόμμα στη χώρα μας θα ονομαζόταν «Εθνικάρααα»). Απ’ τη γέννησή του εξάλλου, το πολιτικό κόμμα του Σίλβιο Μπερλουσκόνι βάσισε την λειτουργία του στις πρακτικές μιας μεγάλης επιχείρησης που αποσκοπεί να τζιράρει στην αγορά – στην περίπτωσή μας, στο πολιτικό σκηνικό της εποχής.
Μια ομάδα από μάνατζερ των εταιριών του, σχεδίασε την προεκλογική εκστρατεία, το πολιτικό προσωπικό προήλθε με «εσωτερικές μεταγραφές» από τη διαφημιστική του εταιρία Publitalia, η οποία κατέστρωσε και το... κομματικό πρόγραμμα. Η στρατηγική οργανώθηκε κατόπιν δημοσκοπήσεων που διεξήγε επίσης μια εταιρία του Μπερλουσκόνι, η Diakron, θυγατρική του ομίλου της Fininvest (του περίφημου οικονομικού κολοσσού του Μπερλουσκόνι, με περισσότερες από 150 εταιρίες κάτω από την ομπρέλα του).
Ωστόσο, σε εκείνη την πρώτη φάση, τα πράγματα δεν πήγαν όπως θα τα ήθελε. Συμπράττοντας με τον «ανεξάρτητο» Ουμπέρτο Μπόσι που αποζητούσε την... αυτονομία της Βόρειας Ιταλίας και με τους νεοφασίστες του Τζανφράνκο Φίνι στο πλευρό του, ο Μπερλουσκόνι κατάφερε να αναρριχηθεί στην εξουσία, για να διαπιστώσει ότι τα πράγματα ήταν περισσότερο πολύπλοκα απ’ όσο ίσως φανταζόταν - μια αμηχανία που οι αναλυτές διακρίνουν ακόμη και σήμερα όταν ο Ιταλός πρωθυπουργός στρεσάρεται από το βάρος των περιστάσεων και των φάλτσων χειρισμών του.
Πίσω στο 1994 ωστόσο, και μόλις μισό χρόνο από την ημέρα που βρέθηκε στην κυβέρνηση, ο Μπερλουσκόνι είχε καταφέρει
α) να υποτιμήσει τη λιρέτα αυξάνοντας το χρέος της χώρας,
β) να χάσει την υποστήριξη του «αυτονομιστή» Ουμπέρτο Μπόσι της Λίγκας του Βορρά που έβλεπε ότι το ανεξάρτητο κρατίδιο της Παδανίας (!) που οραματιζόταν δύσκολα θα γινόταν πραγματικότητα,
γ) να αυξήσει την ανεργία στο 12% και
δ) να ρίξει το δείκτη του χρηματιστηρίου κατά 25%.
Φυσικό επακόλουθο ήταν το 1996 να ηττηθεί από τον Ρομάνο Πρόντι. Ωστόσο, ο Σίλβιο υποσχέθηκε να επιστρέψει. Και το έκανε: το 2001 ο πρώην Δήμαρχος της Ρώμης και υποψήφιος της Αριστεράς, Φραντσέσκο Ρουτέλι, είδε την πλάτη του πολιτικού ανταγωνιστή του. Μια νέα εποχή άρχιζε για την Ιταλία και τον φιλόδοξο νέο πρωθυπουργό της.


Πρόεδρος, προπονητής, χιουμορίστας, (και) τραγουδιστής. Ο πολυτάλαντος Μπερλουσκόνι είναι «μια ομάδα μόνος του». Ομάδα όπως η Μίλαν, η οποία περιήλθε στην ιδιοκτησία του το 1986 και κάτω από την καθοδήγησή του έζησε χρυσές εποχές (το ρεκόρ που κατέχει από το 1992 με 58 συνεχόμενους αγώνες χωρίς ήττα, παραμένει ακατάρριπτο).
Ο Μπερλουσκόνι έφερε στην ομάδα ονόματα όπως τους Ολλανδούς Γκούλιτ, Φαν Μπάστεν, Ράικαρντ και τον Βραζιλιάνο Ριβάλντο – την πιο δαπανηρή μεταγραφή στην ιστορία του συλλόγου ως τότε. Αν ψάχνετε έναν λόγο για τον οποίο τον λάτρεψαν οι Ιταλοί, μόλις βρήκατε έναν. Η ομάδα της Μίλαν είναι ένα από τα κυριότερα πολιτικά «όπλα» του προέδρου. Και ο ίδιος που το γνωρίζει φυσικά αυτό, θα κάνει οτιδήποτε περνάει από τα νομοσχέδιά του για να προστατεύσει τα συμφέροντά της: ο Μπερλουσκονικός νόμος για τη «σωτηρία του Ιταλικού ποδοσφαίρου», προβλέπει τη μετάθεση του χρέους των ομάδων προς το Δημόσιο, σε δέκα αντί για τρία χρόνια που ίσχυε για όλες τις ιταλικές επιχειρήσεις. Bingo! Η Μίλαν θα μπορεί πλέον να δείχνει στα βιβλία της απώλειες 1,5 και όχι 5 εκατομμυρίων ευρώ.

Σήμερα, ο άνθρωπος αυτός, που σύμφωνα με τον Economist, είναι «ακατάλληλος να κυβερνήσει οποιαδήποτε χώρα», φιγουράρει στις εκτιμήσεις του περιοδικού Forbes ανάμεσα στους πλουσιότερους θνητούς, με προσωπική περιουσία που ξεπερνά τα 11 δισεκατομμύρια δολάρια. Ελέγχει το 70% του τηλεοπτικού τοπίου στην Ιταλία και ο πακτωλός συμφερόντων του, περιλαμβάνει επενδύσεις σε εφημερίδες μεγάλης κυκλοφορίας και περιοδικά, εκδοτικούς οίκους, τράπεζες και πολυκαταστήματα, επιχειρηματικά «ανοίγματα» σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ισπανία και πρόσφατα και η Ελλάδα.
Την ίδια στιγμή που οι λογαριασμοί του με την ιταλική Δικαιοσύνη παραμένουν ανοιχτοί, πριν λίγα χρόνια προέδρευε στην Ευρωπαϊκή Ένωση εξάγοντας στους εταίρους του το (ατυχές) χιούμορ του, Μουσολινικές προσβολές και το –κακώς εννοούμενο- μεσογειακό ταμπεραμέντο του. Οι χαρακτηρισμοί του για τους Γερμανούς αντιπροσώπους ότι «κάλλιστα θα μπορούσαν να είναι φύλακες σε ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης» και η σκυτάλη που ανέλαβε στη συνέχεια ο Ιταλός Υπουργός Τουρισμού Στέφανο Στεφάνι, με απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς για τους Γερμανούς («ανόητοι μεθύστακες»), έκαναν τον καγκελάριο Σρέντερ να ακυρώσει τις προγραμματισμένες διακοπές του στην Ιταλία.
«Ένας πρωθυπουργός που δεν δύναται να μη γελοιοποιηθεί τουλάχιστον μια φορά σε 24 ώρες, δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στον τουρισμό και την οικονομία μας και κρίνεται ανίκανος για οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση» δήλωνε τότε ο Πιερλούιτζι Κατσανέτι των Κεντρώων στην Ιταλία, μια άποψη που επιβεβαίωσε και το 49% των Ιταλών που σε δημοσκόπηση συμφώνησε ότι «ο κύριος Σρέντερ είχε κάθε δίκαιο να ακυρώσει την επίσκεψή του». Ωστόσο, δεν υπήρξε όχι επίσημη κυβερνητική ανακοίνωση που να καταδικάζει τις δηλώσεις του Υπουργού Τουρισμού, αλλά ούτε καν στοιχειώδης παραίνεση για την παραίτησή του.

Υπήρξαν όμως διώξεις δημοσιογράφων που τόλμησαν να ασκήσουν δριμεία κριτική στην κυβέρνηση και τους χειρισμούς του Ιταλού πρωθυπουργού. Ο Ίντρο Μοντανέλι, ιερό τέρας των συντηρητικών αρθρογράφων της Ιταλίας και επικεφαλής στην εφημερίδα Il Giornale του Μπερλουσκόνι, απολύθηκε επειδή ο big boss του, θεώρησε ότι δεν τον υποστήριξε όσο μπορούσε και όσο ο ίδιος πιθανόν ήθελε.
Ο Μοντανέλι σήμερα πνέει μένεα εναντίον του πρωθυπουργού και πρώην εργοδότη του, τον οποίο χαρακτηρίζει «χαρισματικό έμπορο, ικανό να πείσει τους Ιταλούς για οτιδήποτε».
Κάποιοι άλλοι δημοσιογράφοι πάλι, της μεγάλης κυκλοφορίας ιταλικής εφημερίδας Corriere Della Sera, έφτασαν να διαδηλώνουν διαμαρτυρόμενοι για την εξώθηση σε παραίτηση του διευθυντή της εφημερίδας τους, ενώ ένας ακόμη έγκριτος δημοσιογράφος, ο Μικέλε Σαντόρο, αριστερός και άρα a priori «εχθρός» του Μπερλουσκόνι, ξηλώθηκε από την RΑΙ επειδή ο Μπερλουσκόνι έκρινε πως οι σχολιασμοί του συνιστούσαν «εγκληματική δράση» (!) μέσω της τηλεόρασης. Ο Σαντόρο ωστόσο, προσέφυγε στα δικαστήρια και δικαιώθηκε παίρνοντας πίσω τη δουλειά του και δίνοντας έναν επιπλέον λόγο στον πρωθυπουργό να αποστρέφεται τους Ιταλούς δικαστές.
Γεγονός είναι πάντως πως ο Μπερλουσκόνι θα αισθανθεί απολύτως ασφαλής μόνο όταν η Βουλή ψηφίσει το νόμο της Γερουσίας για την ασυλία που θα τον προστατεύει από κάθε δίωξη στη διάρκεια της θητείας του…
Όχι τίποτε άλλο, αλλά πρέπει να φέρει εις πέρας το έργο που ευαγγελίζεται: έχει δηλώσει ήδη την επιθυμία του να καταργήσει το άρθρο 18 του εργατικού δικαίου που απαγορεύει τις αδικαιολόγητες απολύσεις προσωπικού καθώς και την κατάργηση των συμβάσεων συλλογικής εργασίας. Οι Ιταλοί αναλυτές πάει καιρός που δεν εκπλήσσονται, καθώς ως στενοί συνεργάτες του πρωθυπουργού τους, φιγουράρουν πλέον οι Αντόνιο Μαρτίνο και Τζούλιο Τρεμόντι, δυο από τους πιο ακραίους εκπρόσωπους της μονεταριστικής σχολής του Σικάγο, της ίδιας σχολής από την οποία «εμπνεύστηκαν» άλλοτε η σιδηρά κυρία Μάργκαρετ Θάτσερ και ο ανάλγητος Ρόναλντ Ρήγκαν.
Τη στιγμή που γράφεται το κείμενο που διαβάζετε, ο Ιταλός πρωθυπουργός το πιθανότερο είναι πως θα δίνει λαβές για επιπλέον «παρατράγουδα» στους επικριτές του. Και ο όρος δεν έχει να κάνει με καλολογική μεταφορά: όταν δεν παρασέρνει τον φίλο του και άλλοτε πρόεδρο της δεύτερης υπερδύναμης στον κόσμο, Βλαντιμίρ Πούτιν σε τραγουδιστικούς σολοικισμούς, ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι που στα νιάτα του διασκέδαζε τους τουρίστες σε κρουαζιερόπλοια, σήμερα διασκεδάζει το φιλόμουσο κοινό, με την κυκλοφορία του πρώτου του μουσικού CD.

Σύμφωνα μάλιστα με δημοσίευμα της Guardian, «τρια τυχερά ζευγάρια Ιταλών είχαν την ευκαιρία να παντρευτούν με μουσική υπόκρουση τα ερωτικά τραγούδια που έχει συνθέσει ο πρωθυπουργός τους». Το μόνο που έπρεπε να κάνουν, ήταν να αγοράσουν το CD και να λάβουν αυτόματα μέρος στο διαγωνισμό και αν ήταν τυχεροί, ο καλλιτεχνικός συνεργάτης του Μπερλουσκόνι, Μαριάνο Απιτσέλα, θα τραγουδούσε ζωντανά στο γάμο τους. Το album του καλλιτεχνικού διδύμου Μπερλουσκόνι-Απιτσέλα κυκλοφόρησε με τίτλο Meglio 'ne Canzone (μτφ. καλύτερα με ένα τραγούδι) και περιείχε 14 κομμάτια, σε στίχους του Ιταλού πρωθυπουργού (σε πέντε απ’ αυτά έχει συνεργαστεί με επαγγελματία στιχουργό), όπως όμως, δήλωσε και ο σινιόρ Απιτσέλα «αυτό δεν θα είναι το πρώτο και τελευταίο εγχείρημα με τον κύριο Μπερλουσκόνι. Τριάντα ακόμη τραγούδια έχουν γραφτεί και πολλά ετοιμάζονται για να κυκλοφορήσουν εν καιρώ». Ποιος ξέρει; Μπορεί όταν ο Σίλβιο δεν θα βρίσκεται πια στην κορυφή της ιταλικής πολιτικής, να βρίσκεται στην κορυφή των charts.

Επιχειρήσεις αλά ιταλικά

H οικονομική διείσδυση του Μπερλουσκόνι μέσω της εταιρίας του, Fininvest, στην οικονομική ζωή της Ιταλίας, μετριέται σε κέρδη εκατομμυρίων ευρώ.

Εταιρία: Ποσοστό μετοχών - Κέρδη

Mondatori (Εκδόσεις) 50,3% - 134 εκατ. €
AC Milan (ποδοσφαιρική ομάδα) 99,9% -20 εκατ. €
Mediaset (τηλεοπτική) 48,3% - 647 εκατ. €
Pagine Italia (τηλεφωνίας) 100% - 67 εκατ. €
Edilnord (εταιρία ακινήτων) 63,6% - 14 εκατ. €
Newmedia (internet provider) 100% - 2,1 εκατ. €
Mediolanum (χρηματιστηριακή) 36,2% - 159 εκατ. €
Medusa (κινηματογραφική) 100% - 1,7 εκατ. €
Blockbuster (Βίντεο) 51% - 2,5 εκατ. €


Στο μυαλό του Σίλβιο Μπερλουσκόνι

Όταν ο Ιταλός πρωθυπουργός μιλά, όλα είναι πιθανά – περισσότερο όμως αυτό που ο πολιτικός του αντίπαλος, Μάσσιμο Ντ’ Αλέμα, χαρακτήρισε «διαστημικές γκάφες». Είναι επίσης επιρρεπής στο να λέει ανέκδοτα, ενίοτε αποτυχημένα, κάτι που όπως λέγεται έχει κάνει τους συμβούλους του να αποφεύγουν να προσκαλούν δημοσιογράφους να ταξιδεύουν με το πρωθυπουργικό τζετ. Ακολουθούν επιλεγμένες δηλώσεις του...

Σχετικά με το ιταλικό δικαστικό σώμα:
"Αυτοί οι δικαστές είναι διπλά τρελοί! Κατ’ αρχάς επειδή πολιτικά έχουν τρελαθεί και κατόπιν επειδή... σε κάθε περίπτωση είναι τρελοί. Κάνουν αυτό το επάγγελμα, επειδή ανθρωπολογικώς είναι διαφορετικοί από όλο το υπόλοιπο ανθρώπινο είδος".

Με αφορμή την 11η Σεπτεμβρίου:
"Οφείλουμε να είμαστε ενήμεροι της ανωτερότητας του πολιτισμού μας, ενός συστήματος που εγγυάται την ευδαιμονία και το σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων και – σε αντίθεση με τις ισλαμικές χώρες – το σεβασμό για τα θρησκευτικά και πολιτικά δικαιώματα».

"Η Δύση θα συνεχίσει να κατακτά χώρες, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει μια αντιπαράθεση με έναν άλλο πολιτισμό, το Ισλάμ, το οποίο βρίσκεται ακόμη εκεί που ήταν πριν από 1.400 χρόνια».

Για τον Δανό πρωθυπουργό Anders Fogh-Rasmussen:
"Ίσως θα έπρεπε να τον συστήσω στη γυναίκα μου. Είναι πιο όμορφος από τον (Mάσσιμο) Κατσιάρι». [Σ.σ.: Οι φήμες θέλουν τον πρώην Δημαρχο της Βενετίας Mάσιμο Κατσιάρι να είναι «ρομαντικά διακείμενος» της κυρίας Μπερλουσκόνι].

Για τον εαυτό του:
"Ο καλύτερος πολιτικός ηγέτης στην Ευρώπη και τον κόσμο".

"Δεν υπάρχει κανείς που να μπορεί να συγκριθεί μαζί μου σε παγκόσμιο επίπεδο".

"Εκτός από την αγάπη μου για την Ιταλία, αισθάνθηκα ότι έπρεπε να σώσω τη χώρα από την Αριστερά".

"Είμαι ο κατάλληλος άνθρωπος, στο κατάλληλο πόστο".

"Δεν χρειαζόμουν την πρωθυπουργία για να αποκτήσω δύναμη. Έχω σπίτια σε όλο τον κόσμο, εκπληκτικά σκάφη... όμορφα αεροπλάνα, μια υπέροχη σύζυγο, μια καλή οικογένεια... Κάνω θυσία για να είμαι πρωθυπουργός".

Ανέκδοτο για το Aids:
«Ένας ασθενής με Aids ρωτά τον γιατρό του αν τα αμμόλουτρα που του συνέστησε θα του κάνουν καλό στην υγεία. Όχι, του απαντά ο γιατρός, αλλά θα συνηθίσεις να ζεις κάτω απ’ τη γη».

Η απάντησή του σε όσους του άσκησαν κριτική ισχυριζόμενοι ότι το παραπάνω ανέκδοτο είναι προσβλητικό:
"Μα έχουν τρελαθεί; Έχουν ξεπεράσει πια κάθε όριο. Θα συνιστούσα λοιπόν και σε αυτούς, να κάνουν αμμόλουτρα...»

Σχετικά με το ασυμβίβαστο της πρωθυπουργίας και της επιχειρηματικής του δραστηριότητας στο χώρο των media:
«Το να φροντίζω ως πρωθυπουργός για τα συμφέροντα όλων των Ιταλών, συμπεριλαμβάνει και τα συμφέροντα του “πολίτη Μπερλουσκόνι”. Δεν μπορείτε λοιπόν να μιλάτε για σύγκρουση συμφερόντων...»

Σχετικά με την παλαιότερη διάσταση απόψεων Φινλανδών-Ιταλών για την πολιτική των τροφίμων στην ΕΕ:
"Η Πάρμα είναι συνώνυμη με την καλή κουζίνα. Οι Φινλανδοί δεν ξέρουν ούτε τι είναι το προσιούτο. Δεν μπορώ να το δεχτώ αυτό».

Για την ιστορία:
"Οι ιδρυτές της Ρώμης ήταν ο Romulus και ο Remulus...»

Για την ιταλική Δικαιοσύνη:
"Το 85% του ιταλικού Τύπου ελέγχεται από την Αριστερά και στους δικαστές τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα... Στην Ιταλία υπάρχει ένα καρκίνωμα».