Το Γαλλικό κλειδί

Μπορεί να το ονόμασαν έτσι επειδή έχει γαλλική μύτη;

Στη ζωή ορισμένα πράγματα τα δέχεσαι ως έχουν. Ντε φάκτο και νομοτελειακά. Όπως κανείς δεν αναρωτιέται γιατί ο αμερικανικός καφές φίλτρου αποκαλείται από ορισμένους «γαλλικός», έτσι και κανείς δεν θα έπρεπε να αναρωτιέται γιατί το συγκεκριμένο μακρόστενο εργαλείο που μοιάζει στον «κάβουρα» (άλλο μυστήριο όνομα τούτο), λέγεται «γαλλικό κλειδί».

Σε όσα συνεργεία ρώτησα, κανείς δεν φαινόταν να ξέρει, ωστόσο όλοι το αποκαλούσαν έτσι: «Πιάσε ένα γαλλικό, ρε Ανέστη» και όσο κι αν με παραξένεψε στην αρχή, δεν εννοούσαν τον γαλλικό καφέ.

Παραδόξως, οι Γάλλοι φαίνεται να διεκδικούν με αξιώσεις περιφραστικού κλόπυράιτ την αποκλειστικότητα σε διάφορες έννοιες, όπως είναι η Γαλλική επανάσταση, το γαλλικό φιλί (French kiss), ο Γαλλικός Μάης, η γαλλική μύτη και ο γαλλικός καφές, γιατί όχι λοιπόν και το γαλλικό κλειδί; Εδώ υπάρχει γαλλικό μπιλιάρδο, γαλλικό μανικιούρ και ο Γύρος της Γαλλίας (όχι το ντονέρ, ο άλλος με τα ποδήλατα), στο κλειδί θα κωλύονταν;

Κι ενώ η επιτόπια έρευνα σε υδραυλικούς, συνεργειατζήδες και γκαράζ φίλων απέφερε την πολύτιμη γνώση ότι το γαλλικό κλειδί είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο, μήκους 20 cm, με αυξομοιούμενη δαγκάνα που μπορεί να «πιάσει» βίδες με κεφάλι ή περικόχλιο (παξιμάδι) μέχρι 23 mm, καθώς και ότι «ένα γαλλικό μπορεί να κάνει τη δουλειά εννέα γερμανικών, φιλαράκο» όπως με πληροφόρησε ο Μήτσος που επισκευάζει παπιά, δημιουργείται στον αδαή, το εύλογο ερώτημα: τι τη χρειαζόμαστε τότε όλη τη συλλογή των γερμανικών κλειδιών που βρίσκει κανείς σε κάθε εργαλειοθήκη;

-Μα, για να κρατήσεις «κόντρα» στο γαλλικό κλειδί, ήταν η -προφανής σε κάθε γνώστη- απάντηση.

Για την ιστορία πάντως και ανεξάρτητα από το πώς χρησιμοποιεί ο καθείς το εργαλείο του, το περίφημο γαλλικό κλειδί εφευρέθηκε ουσιαστικά από έναν Αμερικανό και οι Αγγλοσάξωνες το αποκαλούν «monkey wrench». Και πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με όσα γράφει ο William Rogers στο βιβλίο του The Progressive Machinist (Theo. Audel & Company, Nέα Υόρκη, 1903), η σωστή ονομασία του είναι «Moncky» και ουδεμία σχέση έχει με τους χιμπατζήδες, αλλά με το επώνυμο του εφευρέτη του, Charles Moncky, ενός Νεοϋρκέζου εργάτη που βιάστηκε να πωλήσει τα δικαιώματα της εφεύρεσής του για $2.000 και ν’ αγοράσει ένα υπέροχο σπίτι στο Williamsburg, Kings County, N.Y., όπου έζησε ειρηνικά μέχρι το τέλος της ζωής του μακριά από βίδες, παξιμάδια και ματσακόνια.

Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό HOMME