Κώστας Βεργόπουλος: μια κίνηση ματ

Ο Διδάκτωρ των Οικονομικών στη Σορβόννη Κώστας Βεργόπουλος, υποστηρίζει ότι το παιχνίδι του ευρώ παίζεται ακόμη –χρειάζεται απλώς μια κίνηση ματ για να κερδηθεί.

(απομαγνητοφώνηση μιας συνομιλίας μας για το Status Ιανουαρίου)

"Το ευρώ παραμένει το ισχυρότερο νόμισμα στον κόσμο αυτή τη στιγμή, αλλά δεν στηρίζεται όσο θα έπρεπε. Οι μηχανισμοί στήριξής του εξαρτώνται από την ΕΚΤ και από τη Γερμανία, που αποφεύγουν να αναλάβουν το συνολικό βάρος. Γιατί δεν το κάνουν;
Διότι οι Γερμανοί, μέσω της κυρίας Μέρκελ υποστηρίζουν ότι η λύση του προβλήματος είναι κάθε χώρα μόνη της, να αναλάβει την εξυγίανση της και την εξισορρόπησή της. Σύμφωνοι, αλλά αυτό δεν είναι κάτι που γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη, θα χρειαστεί να περάσουν αρκετά χρόνια, την ίδια στιγμή που οι πιέσεις των αγορών εκδηλώνονται μέσα σε μόλις μερικά 24ωρα. Η μακροχρόνια οπτική της κυρίας Μέρκελ, δεν είναι λάθος αλλά δεν είναι όμως η λύση που χρειάζεται τώρα.

Η μόνη λύση θα ήταν η ΕΚΤ να γίνει ο τελικός εγγυητής όλων των δανείων, εξασφαλίζοντας ότι χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Ελλάδα δεν θα καταρρεύσουν. Και οφείλει να το κάνει αυτό αναλαμβάνοντας ως τελικός πιστωτής όλα τα δημόσια χρέη των κρατών της Ευρωζώνης. Προσέξτε, δεν θα ξοδέψει τίποτε – απλώς θα εγγυηθεί γι’ αυτά, δε σημαίνει και ότι θα τα πληρώσει στο σύνολό τους. Τότε μόνο θα σταματήσει η κερδοσκοπία και οι πιέσεις των αγορών.

Μπορεί να χρειαστεί να τυπώσει χρήμα; Μπορεί, όντως. Μπορεί όμως και όχι. Αυτή τη στιγμή έχουμε ένα νόμισμα που κανείς δεν ξέρει ποιος το εκδίδει - γιατί να το θεωρούμε δεδομένο; Κάθε χώρα τυπώνει τα ευρώ της, βάσει προγράμματος - το ποσοστό του χρήματος που τυπώνει είναι σταθερό βρέξει-χιονίσει, ανεξαρτήτως από το αν πηγαίνει καλά ή όχι η οικονομία της ή το ποιες είναι οι ανάγκες της. Τι είδους «ενιαίο νόμισμα» είναι λοιπόν το ευρώ όταν η πρόσβαση σε αυτό έχει διαφορετικό κόστος για κάθε Ευρωπαίο; Δείτε τα επιτόκια των spreads. Το νόμισμα είναι μόνο κατ’ όνομα ενιαίο διότι ουσιαστικά, έχει διαφορετικό κόστος πρόσβασης στον Γερμανό απ’ ότι στον Γάλλο ή τον Έλληνα, αυτό ισοδυναμεί με αποσταθεροποίηση.

Το ζήτημα εγείρει τελευταία η Γαλλία – έπρεπε να το έχει εγείρει και η Ελλάδα: Είναι άλλο πράγμα η υγιής διαχείριση του νομίσματος που θέλει η Γερμανία και άλλο η σταθεροποίηση των κεφαλαιαγορών, μέσω ενός ενιαίου –και όχι διασπασμένου ουσιαστικά, νομίσματος.

Η απάντηση είναι «περισσότερη Ευρώπη» όχι λιγότερη. Για να γίνει όμως μια τέτοια τελική κίνηση ματ – να εγγυηθεί δηλαδή η ΕΚΤ για όλο το χρέος της Ευρωζώνης, θα πρέπει να προηγηθεί η πολιτική/δημοσιονομική ένωση. Σχεδόν καμία χώρα δεν τηρεί σήμερα τις προδιαγραφές για κάτι τέτοιο. Και αυτό το βλέπουμε πλέον εμφανώς και σε χώρες μεγάλες όπως η Γαλλία, η Ιταλία ή η Ισπανία. Για ποια Ευρώπη μιλάμε χωρίς αυτές; Οι ελλειμματικές χώρες όπως είναι οι περισσότερες σήμερα στη ευρωζώνη, έχουν τεράστια δυσκολία για να μην πω αδυναμία, να διορθώσουν μόνες τους τα δημοσιονομικά τους, διότι στη διαχείριση των εσόδων τους, ελέγχονται από τους δανειστές τους.

Το μέλλον του ευρώ δεν έχει κριθεί αυτή τη στιγμή. Παίζεται ακόμη. Διαμορφώνεται ένα μέτωπο των χωρών που ασκούν πιέσεις εναντίον της Γερμανίας. Η Ελλάδα δεν έχει κανένα συμφέρον να βγάλει την ουρά της έξω ή να φύγει από το ευρώ αυτή τη στιγμή".

Κώστας Βεργόπουλος
Διδάκτωρ Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Σορβόννης, Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού.