Η τελευταία πινελιά

Ακολουθώντας τα ίχνη των δημιουργών, μοιραία οδηγείται κανείς στην πρώτη κίνηση που γέννησε τα έργα τους.
Στη χειρονομία που ώθησε τον Μιχαήλ Άγγελο να τραβήξει την πρώτη του πινελιά στο θόλο της Καπέλα Σιξτίνα και τον πρωτόγονο άνθρωπο να σχεδιάσει τις βραχογραφίες του στον τοίχο μιας σπηλιάς στα Πυρηναία, κάποιο άγονο βράδυ του 30.000 π.Χ.
Μον Ντιέ, ίσως τελικά δεν διέφεραν και πολύ. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι από τα σπήλαια με βραχογραφίες, πολύ λίγα έχουν χρησιμοποιηθεί για κατοικία, τα περισσότερα ήταν μάλλον ιερά, όπως η Καπέλα Σιξτίνα.
Όλα ξεκινούν απ’ το χέρι, κατάληξη του οποίου ήταν πάντα ένα πινέλο. Με εξαίρεση τα ακρυλικά χρώματα και τα χημικά, στο πέρασμα των αιώνων δεν έχουν αλλάξει και πολλά στον τρόπο που ζωγραφίζουν οι άνθρωποι: τα καλύτερα πινέλα είναι πάντα αυτά που κατασκευάζονται από φυσική τρίχα, από άλογο, κάστορα, σαμούρι κ.ά. και χωρίς αμφιβολία, ο Βαν Γκογκ θα ευχόταν να υπήρχαν στα χρόνια του καταστήματα τύπου Πλαίσιο για να κάνει τις αγορές του, χωρίς αυτό να αποτελεί υπαινιγμό για το λόγο που σύμφωνα με τους ειδικούς, κατέληξε κάποια στιγμή να μη χρησιμοποιεί πια πινέλα, αλλά να ρίχνει τη μπογιά με τα ίδια τα σωληνάρια πάνω στον καμβά.
Σήμερα, οι συντηρητές των έργων του για να αποκαταστήσουν αισθητικά ένα πίνακα, χρησιμοποιούν επίσης πινέλα. Τα ίδια πινέλα που χρησιμοποιούν και οι σύγχρονοι ζωγράφοι, αφού αμφότεροι ψωνίζουν στα ίδια καταστήματα.
Και δεν είναι οι μόνοι.
Πινέλα ζωγραφικής χρησιμοποιούν και οι αρχαιολόγοι, με τα οποία βουρτσίζουν διεξοδικά τα ευρήματα μιας ανασκαφής για να αποκαλυφθούν, ενώ οι μπογιατζήδες, που τους συναγωνίζονται σε επιστημονική εξειδίκευση, έχουν ένα σωστό οπλοστάσιο από διαφορετικά πινέλα, για εποξικά, ρητίνες, μουράβιες ή στεγανωτικά.
Τα πινέλα των πινέλων όμως, τα κορυφαία σε ποιότητα και φυσικά πανάκριβα, είναι τα πινέλα της Κινέζικης καλλιγραφίας. Τα μόνα ίσως μπορούν να τα συναγωνιστούν τις υψηλές τιμές τους είναι ορισμένα «επώνυμα» πινέλα γυναικείου μακιγιάζ - για ρουζ, για σκιές κ.λπ., τα οποία μάλιστα είναι συχνά ακριβότερα ακόμη και από εκείνα της ζωγραφικής (καημένε Μιχαήλ Άγγελε).
Από φυσική ή τεχνητή τρίχα, τέλος, από το πάνθεον των πινέλων δεν θα πρέπει να λείψουν το είδος του ανδρικού πινέλου ξυρίσματος αλλά και το πινέλο μαγειρικής. Δεν είναι λίγοι εξάλλου αυτοί που ισχυρίζονται ότι η μαγειρική, ακριβώς όπως ένα σωστό ξύρισμα στο μπαρμπέρικο, είναι πραγματική τέχνη.

Γράφτηκε για το περιοδικό Homme