Χρίστος Παπαδημητρίου: "Με τους Ναζί μπροστά δεν φτιάχνεται Ισραήλ"

Η Ελλάδα δεν πέρασε καλά τον εικοστό αιώνα: Σμύρνη, προσφυγιά, Κατοχή, εμφύλιος, χούντα. Αλλά μέσα από τις στάχτες αυτών των συμφορών βγήκαν ο Σεφέρης και ο Ελύτης, ο Βενέζης και η Σωτηρίου, ο Τσαρούχης και ο Εγγονόπουλος, η Κάλας και ο Χατζιδάκις, ο Παπανικολάου και ο Παπακυριακόπουλος και η υπόλοιπη ακαδημαϊκή διασπορά. Όταν βρίσκομαι ανάμεσα σε νέους Έλληνες, προσπαθώ να τους θυμίσω ότι, ακόμα και μέσα στο πιο βαθύ σκοτάδι, κανένας νέος δε μετανιωσε ποτέ που έγραψε έναν ωραίο στίχο, που έπαιξε κάτι γλυκό στην κιθάρα, που σκέφτηκε κάτι έξυπνο και πρωτότυπο, που κατάλαβε μια δύσκολη έννοια ή ένα θεώρημα.
Για μένα, το όραμα της αναγέννησης της Ελλάδας περνάει μέσα από την πνευματική άνθιση και τη δημιουργία. Αλλά η σημερινή νέα γενιά είναι πιο τραγική από αυτές των άλλων συμφορών. Tην πρόδοσε ολόκληρη η γενιά των γονιών της, οι οποίοι ψήφιζαν, επί τέσσερις δεκαετίες εναλλάξ και εν γνώσει, δύο σπείρες εγκληματιών που, με νομοθετημένη ατιμωρησία, λεηλατούσαν την Ελλάδα και κατέστρεφαν το μέλλον των παιδιών τους. Τους ψήφιζαν είτε από κλινική αφέλεια, είτε, συχνότερα, από μια αηδή ελπίδα ότι έτσι θα πάρουν κι αυτοί κάποιο κόκκαλο από το τσιμπούσι. Ενώ τα λεγόμενα μικρά κόμματα στάθηκαν εντελώς ανάξια των περιστάσεων.

Πως θα ξαναγεννηθεί η Ελλάδα; Δεν είναι ασυμβίβαστο να καταδικάζει κανείς τα στυγνά εγκλήματα του Ισραήλ και των υποστηρικτών του, αλλά και να ζηλεύει το θαύμα της νεκρανάστασης του λαού αυτού μέσα από τα κρεματόρια. Και η ταυτότητα της αναγέννησης εκείνης ήταν σαφέστατα πνευματική, άρχισε ουσιαστικά με τα πανεπιστήμια, και κάτω από την καθοδήγηση ανθρώπων του πνεύματος όπως ο Βάιζμαν (μετά πού ο Αϊνστάιν αποποιήθηκε την ηγεσία του νέου κράτους). Και μια και μιλάμε για τον Αϊνστάιν, να τον παραφράσουμε λίγο; Από τη συμφορά που ζούμε τώρα στην Ελλάδα, δεν είναι δυνατό να μας βγάλουν αυτοί που την δημιούργησαν. Με τους Ναζί μπροστά δεν φτιάχνεται Ισραήλ. Όλες οι κρίσεις περνούν, αλλά μερικές περνούν πιο δύσκολα. Η αναγέννηση της Ελλάδας θα αρχίσει όταν οι σημερινοί πολιτικοί, αλλά και οι ψηφοφόροι τους, είναι ένας εφιάλτης από το παρελθόν.

- Ο Χρίστος Παπαδημητρίου είναι καθηγητής της Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϋ. Το νέο του μυθιστόρημα "Ανεξαρτησία" θα κυκλοφορήσει το φθινόπωρο από τις εκδόσεις Πατάκη. Τις απόψεις του για την κρίση μπορείτε να τις δείτε εδώ.

Μια συνομιλία, για το περιοδικό
STATUS